dash

İSİM

KULLANIM

dash

[-aCefnuvxIimqVEb] [+aCefnuvxIimqVEb] [-o SEÇENEK_ADI] [+o SEÇENEK_ADI] [ KOMUT_DOSYASI [KOMUT_GİRDİSİ...]]

dash

-c [-aCefnuvxIimqVEb] [+aCefnuvxIimqVEb] [ -o SEÇENEK_ADI] [+o SEÇENEK_ADI] KOMUT_DİZGESİ [KOMUT_ADI [KOMUT_GİRDİSİ...]]

dash

-s [-aCefnuvxIimqVEb] [+aCefnuvxIimqVEb] [ -o SEÇENEK_ADI] [+o SEÇENEK_ADI] [GİRDİ...]

AÇIKLAMA

Giriş

Kullanım

ENV=$HOME/.shinit; export ENV

Girdi Listesinin İşlenmesi

-a, allexport

Belirtilen tüm değişkenler dışa aktarılır.

-c

Komutlar, standart girdi yerine KOMUT_DİZGESİ teriminden okunur. Konumsal değişkenlerin ilki KOMUT_ADI teriminden diğerleri ( $1, $2, vb.) kalan girdilerden (KOMUT_GİRDİSİ) elde edilir.

-C, noclobber

“>” ile dosyaların üzerine yazmaktan korur. Öntanımlı olarak “>” ile dosyaların üzerine yazılır (clobber).

-e, errexit

Kabuk, etkileşimli değilse "denenmemiş" bir komutun çıkış durumu başarısız ise hemen çıkar. Bir komutun "denenmiş" kabul edilebilmesi için if, elif, while, until deyimlerinde veya “ &&” ve “ ||” işleçlerinde sol taraf terimi olarak kullanılmış olması gerekir.

-f, noglob

Dosya Yolu Genişletmesi (Dosya Adı Üretimi) iptal edilir.

-n, noexec

Kabuk, etkileşimli değilse komutları okur ama yürütmez. Kabuk betiklerinde sözdizimi denetimi için yararlıdır.

-u, nounset

Değer atanmamış bir değişkeni genişletmeye çalışırken hatayı standart hataya çıktılar ve kabuk etkileşimli değilse hemen çıkar.

-v, verbose

Kabuk, girdisini okundukça standart hataya yazar. Hata ayıklama için kullanışlıdır.

-x, xtrace

Yürütmeden önce her komutu standart hataya (’+’ ile önceleyerek) yazar. Hata ayıklama için kullanışlıdır.

-I, ignoreeof

Kabuk, etkileşimli olduğunda girdisinden gelen dosya sonu karakterlerini (EOF) yok sayar.

-i, interactive

Kabuk etkileşimli olur.

-l

dash oturum açma kabuğu olarak davranır.

-m, monitor

İş denetimini açar (kabuk etkileşimli olduğunda öntanımlı olarak açılır).

-s, stdin

Komutları standart girdiden okur (girdi olarak hiç dosya belirtilmemişse öntanımlı olarak etkindir). Bu seçeneğin, kabuk çalışmaya başladıktan sonra (örneğin, set ile) belirtilmesinin hiçbir etkisi yoktur.

-V, vi

Yerleşik vi(1) komut satırı düzenleyicisi etkinleştirilir ( -E, emacs etkinse devre dışı bırakılır).

-E, emacs

Yerleşik emacs(1) komut satırı düzenleyicisi etkinleştirilir ( -V, vi etkinse devre dışı bırakılır).

-b, notify

Artalanda iş tamamlanma uyarısı eşzamansız olur (4.4alfa sürümünde gerçeklenmemişti).

Sözdizimsel Yapı

Denetim işleçleri:

& && ( ) ; ;; | || <satırsonu>

Yönlendirme işleçleri

< > >| << >> <& >& <<- <>

Tırnaklama

$ ’ " \ <satırsonu>.
 

Anahtar Sözcükler

!       elif    fi      while   case
else    for     then    {       }
do      done    until   if      esac

Takma Adlar

lf foobar ⟨return⟩

ls -F foobar ⟨return⟩

Komutlar

Yönlendirmeler

[ n] yönlendirme-işleci dosya

[ n]<< sınırlayıcı
      belge-burada-metni ...
sınırlayıcı

Arama ve Yürütme

Dosya Yolu Araması

Komut Çıkış Durumu

Karmaşık Komutlar

Ardışık Komutlar

[ !] komut1 [| komut2 ...]

$  komut1 2<&1 | komut2

Artalan Komutları -- &

komut1 & [komut2 & ...]

Listeler (genel olarak)

VE-VEYA Listeleri (Kısa Liste İşleçleri)

Akış Denetim Deyimleri -- if, while, for, case

if liste
then liste
[  elif liste
then   liste ] ...
[  else liste ]
fi

while  liste
do     liste
done

for değişken [ in [ sözcük ... ] ]
do  liste
done

break [ sayı ]
continue [ sayı ]

case sözcük in
[ (]kalıp [| kalıp]) [liste] ;;
...
esac

Komutların Gruplanması

(liste)

{ liste; }

{ printf " hello " ; printf " world\n" ; } > greeting

İşlevler

isim () komut

local [değişken | -] ...

return [çıkışdurumu]

Değişkenler

isim=değer

"abc" "def ghi"

Genişletmeler

${ifade}

${değişken}

$(komut)

’komut’

$((ifade))

Yerleşikler

:

 

true

Çıkış durumu olarak 0 (true) döndürmekten başka hiçbir şey yapmaz.

. dosya

Belirtilen dosyadaki komutlar okunur ve kabuk tarafından yürütülür.

alias [isim[=dizge ...]]

isim=dizge belirtilmişse kabuk, takma adı değer dizgesiyle birlikte tanımlar. Yalnızca isim belirtilmişse takma adın değeri basılır. Girdisiz kullanım, tanımlanmış tüm takma adların isim ve değerlerinin listelenmesini sağlar. Ayrıca bkz: unalias.

bg [görev] ...

Belirtilen görev (belirtilmemişse geçerli görev) çalışmasını artalanda sürdürür.

command [-p] [-v] [-V] komut [ komut-girdisi ...]

Belirtilen komut aynı addaki kabuk işlevi yok sayılarak yürütülür. Yerleşik komutla aynı adda bir kabuk işlevi de varsa bu yerleşik yararlı olur.

cd -

 

cd [-LP] [dizin]

Belirtilen dizine (belirtilmemişse HOME dizinine) geçer. CDPATH değişkeni cd komutunun ortamında görünür durumdaysa veya CDPATH kabuk değişkeni, eğik çizgi ile başlamayan bir dosya yolu ile tanımlanmışsa, belirtilen dizin CDPATH dizinlerinde aranır. CDPATH değerinin biçemi PATH ile aynıdır. dizin olarak tek bir tire belirtilmişse OLDPWD ortam değişkeninin değeri kullanılır. cd komutu belirtilen dizinden farklı bir dizine geçiş yapmışsa dizin adını gösterir. Bu genellikle, dizin olarak tek bir eğik çizgi belirtilmesi veya CDPATH değerinin kullanılması durumunda ortaya çıkar. -P seçeneği fiziksel dizin yapısının kullanılmasına sebep olur, yani tüm sembolik bağlar değerlerine çözümlenir. -L seçeneği önüne getirildiği -P seçeneğini etkisiz kılar.

echo [-n] dizge...

Belirtilen dizgeleri aralarında boşluk bırakarak standart çıktıya basar. -n seçeneği belirtilmezse dizgelerden sonra satır sonu karakteri çıktılanır. Aşağıdaki dizgeciklerin varlığında (çift tırnakların içinde belirtildikleri takdirde), dizgecik çıktılanmaz, dizgecikle ilgili eylem gerçekleştirilir :

$ echo "12\r3"
32

$ echo "başlık açıklama\n" "\rbaşlık\v" "açıklama"
başlık açıklama
başlık
       açıklama

Diğer tüm ters eğik çizgi dizgecikleri, tanımsız davranışı ortaya çıkarır.

eval dizge ...

Belirtilen tüm dizgeleri aralarına boşluk yerleştirerek birleştirir. Genişletmeleri uyguladıktan sonra komutu yürütür.

exec [komut komut-girdisi ...]

Bir kabuk komutu veya işlev olmamak koşuluyla gerçek bir komut belirtildiğinde komut, süreci kabuktan devralır. komut-girdisi içinde belirtilen yönlendirmeler kalıcı olur, yani exec yerleşiğinin işi bittiğinde yönlendirmeler geri alınmaz.

exit [çıkışdurumu]

Kabuk oturumunu sonlandırır. çıkışdurumu belirtilmişse kabuğun çıkış durumu olarak kullanılır, aksi takdirde önceki komutun çıkış durumu kullanılır.

export isim ...

 

export -p

Belirtilen isimler dışa aktarılarak sonraki komutların ortam değişkenleri olması sağlanır. Bir değişkenin dışa aktarılmaması için tek yol, onu unset ile atanmamış yapmaktır. Kabuk bir değişkenin değerini dışa aktarırken de atayabilir:

export name=value

export komutu hiçbir girdi belirtilmeksizin kullanıldığında dışa aktarılmış tüm ortam değişkenlerini listeler. -p seçeneği belirtildiğinde çıktı, etkileşimli olmayan kullanım için uygun şekilde biçimlendirilir.

fc [-e düzenleyici] [ilk [ son]]

 

fc -l [-nr] [ilk [son]]

 

fc -s [eski=yeni] [ilk]

fc yerleşiği etkileşimli kabuğa evvelce girilmiş (komut geçmişindeki) komutları listeler, düzenler veya yeniden çalıştırır.

fc komutunun önemsediği ortam değişkenleri:

fg [görev]

Belirtilen görev veya geçerli olan önalana alınır.

getopts seçenekler değişken

POSIX getopts yerleşik komutu Bell Labs getopt(1) türevi ile karıştırılmamalıdır. seçenekler, seçeneğin bir girdi gerektirdiğini belirtmek için isteğe bağlı olarak her birinin ardından iki nokta üst üste gelebilen bir dizi harf olmalıdır. Ayıklanan her seçenek değişkene atanır. getopts yerleşik komutu, boşluk içeren girdileri işlemesi nedeniyle kullanımı önerilmeyen eski getopt(1) yardımcı komutunun yerini alır. getopts yerleşiği, bir komutun girdi listesinden seçenekleri ve seçenek girdilerini ayıklamak için kullanılabilir. getopts çağrıldığında, seçenekler dizgesinde belirtilen seçeneklerden komut satırında belirtileni değişkene ve seçenek sayısı OPTINDe, girdisini OPTARG kabuk değişkenine yerleştirir. Kabuk çağrıldığında, OPTIND 1 ile ilklendirilir. Bir girdi gerektiren her seçenek için, girdi OPTARG kabuk değişkenine yerleştirilir. Girdisiz seçenekler için OPTARG tanımsızdır. seçenekler seçenek harflerinden (bkz. getopt(3) oluşan bir dizgedir. Bir harfin ardından iki nokta üst üste geliyorsa, seçeneğin kendisinden boşlukla ayrılabilen veya kendine bitişik bir girdisi var demektir. Komut satırında belirtilmiş bir seçenek seçenekler arasında yoksa, değişkene “?” atanır, OPTARG tanımsız olur ve çıktı standart hataya yazılır. seçenekler dizgesinin ilk karakteri iki nokta üst üste ise, tüm hatalar yok sayılır. Son seçeneğin ardından değişkene “?” atanır ve getopts sıfırdan farklı bir değerle çıkar. Aşağıdaki örnekte seçenek olarak [a] ve [b] karakterleri ile girdisi olabilen [c] karakterini kabul eden bir betiğin komut satırını nasıl değerlendirileceği gösterilmiştir.

while getopts abc: f
do
        case $f in
        a | b)  secenek=$f;;
        c)      terim=$OPTARG;;
        \?)     echo $USAGE; exit 1;;
        esac
done
shift ’expr $OPTIND - 1’
echo "Seçenek olmayan girdiler: " "$@"

Bu kodun kabul ettiği komut şunlardan biri olabilir:

betikadı -acterim dosya dosya
betikadı -a -c terim dosya dosya
betikadı -cterim -a dosya dosya
betikadı -a -cterim -- dosya dosya

hash -rv komut ...

Hatırlanan komutların yerlerini bir tablo olarak gösterir. Girdisiz kullanıldığında bu tablonun içeriği gösterilir. Son cd komutundan beri bakılmamış girdiler yıldız imi ile imlenir, bu girdilerin geçersiz olması mümkündür. Girdi belirterek kullanıldığında, belirtilen komutlar (işlev değilse) ve tablodan kaldırılır ve konumları saptanır. -v seçeneği ile hash komutların konumlarını bulduğu gibi gösterir. -r seçeneği, işlevler dışındaki tüm öğelerin tablodan silinmesine neden olur.

pwd [-LP]

Her seferinde yeniden hesaplamak yerine geçerli dizinin ne olduğunu hatırlar. Bu işleri hızlandırır. Ancak, geçerli dizinin adı değişirse, pwd dizinin eski adını göstermeye devam edecektir. -P seçeneği ile tüm sembolik bağlar hedeflerine çözümlenir. -L seçeneği, önceki tüm -P seçeneklerini etkisiz kılar.

read [-p istem] [-r] değişken [...]

-p seçeneği belirtilirse ve standart girdi bir uçbirim ise istem gösterilir. Daha sonra standart girdiden bir satır okunur. Satır sonu karakteri, satırdan silinir ve satır, yukarıdaki Boşluk Ayıklama (Alanlara Ayırma) bölümünde açıklandığı gibi bölünür ve parçalar sırayla değişkenlere atanır. En az bir değişken belirtilmelidir. Parça sayısı belirtilen değişkenlerden fazlaysa, kalan parçalar (aralarındaki IFS karakterleri ile birlikte) son değişkene atanır. Parçalardan daha fazla değişken varsa, kalan değişkenlere boş dizge atanır. read yerleşiği, girdide dosya sonu karakteri ile karşılaşılmadığı sürece başarılı olur, aksi takdirde başarısız olur. Öntanımlı olarak, -r seçeneği belirtilmedikçe, ters eğik çizgi "\" bir önceleme karakteri gibi davranarak sonraki karakterin kendisi olarak ele alınmasını sağlar. Satır sonu karakterinden önce bir ters eğik çizgi varsa bu ikisi silinir.

readonly isim ...

 

readonly -p

Belirtilen isimler, sonradan değiştirilememeleri veya atanamamaları için salt okunur olarak imlenir.

readonly isim=değer

sözdizimi, salt okunur olarak imlerken aynı zamanda isim ile belirtilen değişkene değer atanabilmesini de sağlar. Komut girdisiz kullanıldığında, tüm salt okunur değişkenlerin adlarını listeler. -p seçeneği ile çıktı, etkileşimli olmayan kullanım için uygun şekilde biçemlendirilir.

printf biçem [girdi ...]

printf, biçem ile belirtilen biçeme göre girdileri biçemleyip gösterir. biçem üç tür nesne içeren bir dizgedir:

Belirteçler b, c veya s ise, girdiler dizge olarak ele alınır; aksi takdirde, aşağıdaki genişletmelerle bir C sabiti olarak değerlendirilir:

biçem dizgesi, girdiler üzerinde gerektiğinde tekrar tekrar kullanılabilir. Herhangi bir ek biçem belirtimi, sıfır veya boş dizge ile değerlendirilir. Ters eğik çizgi öncelemeli karakterler, ANSI X3.159-1989’da (“ANSI C89”) tanımlanan gösterime uygun olmalıdır. Karakterler ve anlamları:

Her biçem belirtimi, yüzde imiyle ("%") başlar. Biçem belirtiminin geri kalanı aşağıdaki sırayla şunları içerir:

set [{ -seçenekler | +seçenekler | -- }] girdi ...

set komutunun üç farklı işlevi vardır. Girdisiz kullanımda tüm kabuk değişkenlerinin değerleriyle listeler. seçenekler verilirse, belirtilen seçenek imlerini ayarlar veya Girdi Listesinin İşlenmesi bölümünde açıklandığı gibi bunları temizler. Özel bir durum olarak, seçenek -o veya +o ise ve herhangi bir girdi sağlanmazsa, kabuk tüm seçeneklerinin ayarlarını gösterir. Seçenek -o ise, ayarlar tablo olarak gösterilir; seçenek +o ise, ayarlar, aynı seçenek ayarlarını etkilemek için kabuğa yeniden girilmeye uygun biçimde listelenir. Üçüncü kullanımında, kabuğun konumsal değişkenlerinin değerlerine belirtilen girdiler atanır. Herhangi bir seçeneği değiştirmeden konumsal değişkenleri değiştirmek için, ilk girdi “--” olmalıdır. Hiçbir girdi belirtilmezse, set komutu tüm konumsal değişkenleri siler (" shift $#" komutuna eşdeğerdir).

shift [N]

Konumsal değişkenleri N kez kaydırır. Kaydırma, $1’in değerini $2’nin değerine, $2’nin değerini $3’e vb. atamak, $# değerini bir azaltmak şeklinde uygulanır. N, konumsal değişken sayısından büyükse, shift hatayı belirten bir ileti gösterir ve 2 durumu ile çıkar.

test ifade

 

[ ifade ]

test yerleşiği ifadeyi değerlendirir ve doğru olarak değerlendirirse çıkış durumu 0 (doğru), aksi takdirde 1 (yanlış) olur. ifade belirtilmediği takdirde de, 1 (yanlış) ile çıkar. Tüm işleçler ve seçenekler, test yerleşiği için ayrı bir girdidir. ifade öncelikle aşağıdakilerden oluşur:

Yukarıdaki öncüller aşağıdaki işleçlerle birlikte belirtilebilir:

-a (VE) işleci -o (VEYA) işlecinden önceliklidir.

times

Kabuğun ve kabukta çalışan sürecin harcadığı kullanıcı ve sistem sürelerini basar. Çıkış durumu daima sıfırdır.

trap [eylem sinyal ...]

Belirtilen sinyal’lerden biri alındığında kabuk eylem’i genişletir ve yürütür. sinyaller, sinyal numarasıyla veya sinyalin adıyla belirtilebilir. sinyal 0 veya EXIT ise, eylem kabuk çıktığında yürütülür. eylem boş olabilir (’’), bu da belirtilen sinyallerin yok sayılmasına neden olur. eylem belirtilmez veya ’-’ olursa, belirtilen sinyaller için bunların öntanımlı eylemleri uygulanır. Kabuk bir alt kabuğu çatalladığında, yakalanan (ancak yok sayılmayan) sinyaller için öntanımlı eylemleri uygulanır. Trap komutunun, kabuk başlatılırken yok sayılan sinyaller üzerinde hiçbir etkisi yoktur. trap girdisiz kullanımda, sinyalleri ve ilişkili eylemleri standart çıktıya ( trap yerleşiğinin aynı sonuçlara ulaşacağı kabuk girdileri olarak) listeler. Örnekler:

trap

Sinyalleri ve ilişkili eylemleri listeler.

trap ’’ INT QUIT tstp 30

INT QUIT TSTP USR1 sinyallerini yoksayar.

trap date INT

INT sinyali alınınca tarihi basar.

type [isim ...]

Belirtilen her isim bir komut olarak yorumlanır ve komut aramasının çözümü gösterilir. Olası çözümler şunlardır: kabuk anahtar sözcüğü, takma ad, kabuk yerleşiği, komut, izlenen takma ad ve bulunamadı. Takma adlar için takma adın değeri gösterilir; komutlar ve izlenen takma adlar için komutun tam yolu gösterilir.

ulimit [-H | -S] [-a | -tfdscmlpnv [ değer]]

Süreçler üzerinde, katı ve esnek sınırları belirler veya bilgi verir ya da yeni sınırları belirler. Katı sınır (hiçbir sürecin ihlal etmesine izin verilmeyen, değeri artırılamayan veya eksiltilemeyen sınırlar) ve esnek sınır (ihlal eden sürecin sinyallenmesine ancak öldürülmemesine sebep olan değeri arttırılabilir/eksiltilebilir sınırlar) arasında seçim yapılabilmesini sağlayan seçenekler:

Sorgulanacak veya atanacak sınır aşağıdaki seçeneklere göre seçilir:

Bunlardan hiçbiri belirtilmezse, sınır, gösterilen veya ayarlanan dosya boyutunun sınırıdır. değer belirtilirse, sınır o sayıya ayarlanır; aksi takdirde geçerli sınır görüntülenir. Bir sürecin sınırları sysctl(8) ile belirlenebilir veya gösterilebilir.

umask [maske]

umask değerini (bkz. umask(2)) belirtilen sekizlik değere ayarlar. maske belirtilmezse, umask değeri gösterilir.

unalias [-a][isim]

isim belirtilirse kabuk bu takma adı siler. -a belirtilirse tüm takma adlar silinir.

unset [-fv ]isim ...

Belirtilen değişken ve işlev isimleri tanımsız ve dışa aktarılmamış duruma getirilir. -f ve -v belirtilirse, işlem karşılık gelen işlev veya değişkene uygulanır. Belirtilen isim hem bir değişkene hem de bir işleve karşılık geliyorsa ve herhangi bir seçenek verilmezse, yalnızca değişken tanımsız olur.

wait [görev]

Belirtilen görevin tamamlanmasını bekler ve görevdeki son sürecin çıkış durumuyla çıkar. görev belirtilmezse, tüm görevlerin tamamlanmasını bekler ve sıfır durumu ile çıkar.

Komut Satırı Düzenleme

ÇIKIŞ DURUMU

ORTAM DEĞİŞKENLERİ

HOME

Parola dosyasındaki (passwd(4)) kullanıcının oturum açma dizini olup değişkene login(1) tarafından otomatik olarak atanır. Bu ortam değişkeni ayrıca cd yerleşiğinin de öntanımlı girdisidir.

PATH

Yürütülebilirler için öntanımlı dosya arama yolu. Bkz: Dosya Yolu Araması

CDPATH

cd yerleşik komutuyla kullanılan dosya arama yolu.

MAIL

Yeni posta için denetlenecek posta dosyasının adı. MAILPATH tarafından geçersiz kılınır.

MAILCHECK

MAILPATH veya MAIL değişkeni ile belirtilen dosyalara posta gelişini kabuğun denetleme sıklığının saniye cinsinden değeri. 0 atanırsa, her istemde posta denetimi yapılır.

MAILPATH

Kabuğun gelen postayı denetlemesi için iki nokta üst üste ":" ile ayrılmış dosya adları listesi. MAIL ortam değişkenini geçersiz kılar. Aynı anda en fazla 10 posta kutusu izlenebilir.

PS1

Birincil istem dizgesi, süper kullanıcı için “ # ”, diğer kullanıcılar için “ $ ” öntanımlıdır.

PS2

İkincil istem dizgesi, “> ” öntanımlıdır.

PS4

Yürütme izi (set -x) etkinleştirildiğinde her satırdan önceki çıktı, “ + ” öntanımlıdır.

IFS

Girdi Alanı Ayraçları. Normalde boşluk, sekme ve satırsonu karakterlerinden oluşur. Daha fazla ayrıntı için bkz: Boşluk Ayıklama (Alanlara Ayırma)

TERM

Kabuğun öntanımlı uçbirimi. Kabuğun çocukları tarafından miras alınır ve geçmiş düzenleme kiplerinde kullanılır.

HISTSIZE

Kabuğun geçmiş tamponundaki satır sayısı.

PWD

Geçerli çalışma dizininin mantıksal değeri. cd komutuyla ayarlanır.

OLDPWD

Geçerli çalışma dizininin önceki mantıksal değeri. cd komutuyla ayarlanır.

PPID

Kabuğun üst (ebeveyn) sürecinin süreç kimliği.

İLGİLİ DOSYALAR

İLGİLİ BELGELER

GEÇMİŞ

HATA AYIKLAMA

ÇEVİREN